Een overzicht van rechtsvormen

Het kiezen van de juiste juridische structuur is een belangrijk onderdeel van het starten van een bedrijf. Het bepaalt niet alleen de wettelijke verplichtingen en aansprakelijkheid, maar ook de fiscale aspecten en de flexibiliteit van je onderneming. Op deze pagina ontdek je welke rechtsvorm bij jou past.

Eenmanszaak

Als je in je eentje een bedrijf opricht, kun je kiezen voor een eenmanszaak. Je hebt hiervoor geen minimum startkapitaal nodig, maar je moet wel je inschrijving bij de Kamer van Koophandel regelen. Als eigenaar van een eenmanszaak ben je volledig verantwoordelijk en aansprakelijk voor het bedrijf. Dit betekent dat eventuele schuldeisers zowel het bedrijfsvermogen als je persoonlijke vermogen kunnen aanspreken.

Vennootschap onder firma (VOF)

Als je samen met anderen een bedrijf opricht, kun je kiezen voor een Vennootschap Onder Firma (VOF). Je hebt dan geen startkapitaal nodig. Alle vennoten hebben inspraak in de besluitvorming van je onderneming. Gewoonlijk levert elke vennoot een bijdrage in de vorm van geld, arbeidsuren of middelen. Het bijzondere is dat alle vennoten gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor eventuele schulden van de VOF. Bij het oprichten van een VOF is het verstandig om een VOF-contract op te stellen dat aansluit bij de specifieke behoeften van je bedrijf. Hiermee leg je de afspraken en verantwoordelijkheden van alle vennoten vast. Verder is het verplicht om een VOF in te schrijven bij de KvK.

Besloten Vennootschap (BV)

Je kunt ook kiezen voor een Besloten Vennootschap (BV). Dit is een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid. Dat betekent dat de bestuurders in principe niet aansprakelijk zijn voor eventuele schulden met hun privévermogen (tenzij er sprake is van onbehoorlijk bestuur).

Ook een BV schrijf je in bij de KvK. Je moet dan ook een notariële akte laten zien. Om een BV te starten is een startkapitaal van €0.01 nodig.

Naamloze Vennootschap (NV)

Een Naamloze Vennootschap (NV) lijkt in veel opzichten op een BV, maar de belangrijkste verschillen zijn dat er bij een NV naamloze aandeelhouders kunnen zijn én dat aandelen vrij overdraagbaar zijn.

Als bestuurder van een NV ben je in principe niet aansprakelijk voor eventuele schulden. Er zijn wel uitzonderingen op deze regel. Bestuurders zijn bijvoorbeeld wel aansprakelijk bij wanbestuur, of als het bedrijf nog niet is ingeschreven in het Handelsregister.

De NV is een geschikte rechtsvorm wanneer er sprake is van grootschalig aandeelhouderschap. Net als bij een BV moet een NV worden ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en moet er een notariële akte worden opgesteld. Er is daarbij een minimum startkapitaal van €45.000 vereist.

Commanditaire Vennootschap (CV)

Een Commanditaire Vennootschap (CV) wordt opgezet door minstens 2 personen: een stille vennoot en een beherende vennoot. De stille vennoot investeert financieel, maar heeft geen actieve rol in de bedrijfsvoering. Die blijft dus op de achtergrond. De beherende vennoot, daarentegen, is actief betrokken bij het dagelijkse management en vertegenwoordigt de vennootschap naar buiten toe.

Een belangrijk verschil tussen de 2 vennootschappen is de aansprakelijkheid. De stille vennoot is alleen aansprakelijk voor diens financiële inbreng, terwijl de beherende vennoot ook met het privévermogen aansprakelijk kan worden gesteld voor eventuele schulden. Ook een CV moet worden ingeschreven bij de KvK.

Vereniging

Wil je een onderneming opzetten, maar is winst maken niet je hoofddoel? Dan kun je kiezen voor een vereniging. Meestal organiseert een vereniging maatschappelijke activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan een sport- of buurtverening.

Een vereniging mág wel winst maken. Dit mag echter niet worden uitgekeerd aan de oprichters of leden. De winst die wordt gemaakt moet in het gemeenschappelijke doel worden gestoken.

De vereisten van een vereniging zijn dat er ten minste 2 leden zijn, er ledenvergaderingen worden georganiseerd en leden daarin ook een stem hebben. Wanneer de vereniging geen volledige rechtsbevoegdheid heeft (of niet is opgericht via een notariële akte), zijn de bestuurders van de vereniging volledig in privé aansprakelijk voor de schulden. Een vereniging inschrijven bij de KvK is niet verplicht, maar wordt wel aangeraden.

Stichting

Een stichting is, net als een vereniging, niet uit op winst. Deze rechtsvorm probeert een maatschappelijk, sociaal of ideaal doel te halen. De winst die wordt gemaakt moet worden gestoken in datzelfde doel.

Een stichting wordt vaak door één of meerdere mensen opgezet, waarbij een bestuur de beslissingen maakt. De bestuurders zijn niet in loondienst, maar kunnen wel een vergoeding krijgen.

Een stichting is eveneens een rechtspersoonlijkheid. De bestuurders zijn dus niet met hun privévermogen aansprakelijk, tenzij er sprake is van wanbestuur. Bij het opzetten van een stichting is een notariële akte nodig, waarin het doel van de stichting wordt vastgelegd. Inschrijven bij de Kamer van Koophandel is verplicht.

Maatschap

Een maatschap is een zakelijk samenwerkingsverband, waarin meerdere beroepsgenoten samenwerken onder één naam. Je kunt daarbij een maatschapscontract opstellen. Dit is niet verplicht, maar wel verstandig. Hierin leg je namelijk afspraken vast over je samenwerking.

Met name artsen en advocaten maken gebruik van een maatschap. Om toe te treden tot een maatschap wordt vaak een wederdienst gevraagd. Dit kan een geldbedrag zijn, maar ook het beschikbaar stellen van middelen of werkuren. Voor een maatschap is geen startkapitaal of een notariële akte nodig. Alle maten zijn met hun privévermogen evenredig aansprakelijk. Inschrijven bij de Kamer van Koophandel is verplicht.

Privacy en rechtsvormen

Sinds de komst van de AVG-wet in 2018, moeten alle rechtsvormen voldoen aan de Europese richtlijnen. Privacy en de verwerking van persoonlijke gegevens worden steeds beter gewaarborgd. Heb je hulp nodig bij het opstellen van de juiste voorwaarden en maatregelen voor jouw onderneming? Raadpleeg onze privacybundel!

Veelgestelde vragen

Hoe zit het met de aansprakelijkheid van een eenmanszaak?

Als eigenaar van een eenmanszaak ben je zelf aansprakelijk voor alle handelingen van het bedrijf. Maakt je bedrijf schulden? Ook dan ben je volledig aansprakelijk. Dat betekent dat schuldeisers zich zowel op het vermogen van je bedrijf als op je privévermogen kunnen verhalen.

Hoe zit het met de aansprakelijkheid van een coöperatie?

Het bestuur van een coöperatie wordt gekozen door de Algemene Ledenvergadering. De coöperatie is in zijn geheel aansprakelijk. Zijn er schulden? Dan zijn alle leden van de coöperatie voor een gelijk deel aansprakelijk. Je kunt de aansprakelijkheid uitsluiten door een coöperatie met beperkte of uitgesloten aansprakelijkheid op te richten.

Als er sprake is van onbehoorlijk bestuur, kunnen bestuurders wél zelf aansprakelijk gesteld worden. Denk aan de situatie dat bestuurders verplichtingen aangaan waarvan ze weten dat de coöperatie die niet kan nakomen.

Hoe zit het met de aansprakelijkheid van de maten in een maatschap?

In principe is elke maat verantwoordelijk voor zijn eigen handelen. Maar stel dat een bevoegde maat, met een volmacht om namens de maatschap overeenkomsten te sluiten, een verkeerde beslissing neemt, dan kunnen de andere maten wel aansprakelijk zijn. Eventuele schuldeisers kunnen bij alle maten privé terecht, echter alleen voor gelijke delen. Handelt een van de maten onbevoegd, dan kunnen de overige maten in de regel niet worden aangesproken.

Ik wil een coöperatie oprichten. Aan welke eisen moet ik voldoen?

Een coöperatie is een rechtsvorm waarbij meerdere ondernemers, de leden, zijn aangesloten. Vaak regelt een coöperatie overeenkomsten met en voor haar leden. Maar een coöperatie kan ook de gezamenlijke belangen behartigen. Een coöperatie kun je niet alleen oprichten, hiervoor heb je minimaal één andere ondernemer nodig. Het oprichten van een coöperatie gebeurt bij de notaris met een notariële akte. Ook moet een coöperatie worden ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel.

Ik wil een maatschap oprichten. Aan welke eisen moet ik voldoen?

Een maatschap moet worden ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Dit geldt alleen voor maatschappen die extern optreden. Daarnaast zijn er, net als bij een eenmanszaak, geen andere vereisten. Zo hoef je niet te beschikken over een startkapitaal en hoeft er geen notariële akte te worden opgemaakt. Dat laatste is overigens wel verstandig. Wij raden je aan om afspraken met de andere maten schriftelijk vast te leggen en de akte bij de notaris vast te laten leggen. Denk bijvoorbeeld aan de winstverdeling. Dat kan achteraf een hoop onduidelijkheid voorkomen.

Kunnen schulden ook op het vermogen van mijn partner worden verhaald?

Ja, als je in gemeenschap van goederen bent getrouwd, kunnen eventuele schuldeisers ook het vermogen van je partner aanspreken. In huwelijkse voorwaarden kan dit wellicht worden uitgesloten. Het is verstandig om je daarover goed te laten adviseren.

Mijn eenmanszaak gaat failliet. Wat heeft dit voor consequenties voor mijn persoonlijke vermogen?

Bij een eventueel failliet van uw eenmanszaak word je ook zelf failliet verklaard. Dat komt omdat er geen verschil is tussen je bedrijfsvermogen en je privévermogen.

Kunnen eventuele schulden van een stichting op mijn privévermogen of het vermogen van mijn partner worden verhaald?

In principe zijn de bestuurders van een stichting niet aansprakelijk. Dat verandert zodra er sprake is van wanbestuur. Dan is het bestuur doorgaans wel aansprakelijk.