Afspiegelingsbeginsel

Ga je jouw bedrijf reorganiseren? Dan ben je misschien genoodzaakt werknemers te ontslaan. Gelukkig hoef je zelf geen keuze te maken; het afspiegelingsbeginsel bepaalt wie er moeten vertrekken. Op deze pagina lees je hoe.  

Het afspiegelingsbeginsel in 8 stappen 

Je past het afspiegelingsbeginsel toe in 8 stappen. Heb je nog vragen of wil je persoonlijk advies? Neem dan contact op met onze juristen.

Stap 1: Bepaal in welke vestigingen of ondernemingen de ontslagen plaatsvinden

Bestaat jouw bedrijf uit meerdere vestigingen? Of heb je verschillende ondernemingen? Dan is het afspiegelingsbeginsel van toepassing op elke afzonderlijke vestiging of onderneming.

Er wordt gesproken van een afzonderlijke vestiging of onderneming als deze:

1. in de maatschappij als zelfstandige eenheid te herkennen is; en
2. een zelfstandige interne bedrijfsvoering heeft.

Bepaal welke vestigingen of ondernemingen getroffen worden door de ontslagen. 

Stap 2: Verdeel je werknemers in groepen met uitwisselbare functies

Verdeel de werknemers van de getroffen vestigingen of ondernemingen in groepen met ‘uitwisselbare functies’. Uitwisselbare functies zijn gelijkwaardig qua werk- en beloningsniveau. Ze zijn ook gelijkwaardig op het gebied van:

• inhoud;
• vereiste kennis;
• vaardigheden en competenties;
• de tijdelijke of structurele aard van de functie.

Stap 3: Stel je personeelsbestand op de peildatum vast

De dag waarop je de ontslagaanvraag bij het UWV indient, is de peildatum. Maak per groep met uitwisselbare functies een overzicht van alle werknemers (ook payrollmedewerkers) die op de peildatum werkzaam zijn.

Stap 4: Verdeel je werknemers in groep A, B, C, D of E

Verdeel de werknemers uit de groepen met uitwisselbare functies in groep A, B, C, D of E.

• Groep A Externe medewerkers, zoals gedetacheerden, uitzendkrachten, zelfstandigen zonder personeel en ingeleende werknemers van een andere bedrijfsvestiging
• Groep B Werknemers die de AOW-leeftijd hebben bereikt
• Groep C Werknemers met een arbeidsovereenkomst waarin de omvang van de arbeid niet is vastgelegd, zoals oproepkrachten met een nulurencontract
• Groep D Werknemers met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd die binnen een half jaar eindigt
• Groep E Werknemers met een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd en werknemers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd die nog langer dan 26 weken duurt

Stap 5: Ontsla werknemers uit groep A

Ga na of je de vereiste inkrimping bereikt door alleen afscheid te nemen van werknemers uit groep A. Lukt dat niet? Dan neem je direct afscheid van alle werknemers uit groep A. Vervolgens ga je naar stap 6.

Stap 6: Verdeel je werknemers uit groep B, C, D en E in leeftijdsgroepen 

Als het goed is, heb je verschillende groepen met uitwisselbare functies opgesteld. De werknemers uit deze groepen heb je weer onderverdeeld in groep B, C, D of E.  Om verder te gaan, categoriseer je alle groepen B, C, D of E op leeftijd. Je hebt dan:

1. de leeftijdsgroep van 15 tot en met 24 jaar;
2. de leeftijdsgroep van 25 tot en met 34 jaar;
3. de leeftijdsgroep van 35 tot en met 44 jaar;
4. de leeftijdsgroep van 45 tot en met 54 jaar;
5. de leeftijdsgroep 55 jaar en ouder.

Voorbeeld afspiegelen: leeftijdsgroepen verdelen 
Bij jouw groothandel werken 25 productiemedewerkers. Vanwege slechte financiële resultaten besluit je 14 productiemedewerkers te ontslaan. Je verdeelt daarom alle productiemedewerkers in 5 leeftijdsgroepen.

Stap 7: Maak een afspiegelingsberekening

Ontslagen per leeftijdsgroep vaststellen

Heb je alle werknemers ingedeeld in leeftijdsgroepen? Dan kun je vaststellen hoeveel werknemers in iedere leeftijdsgroep voor ontslag in aanmerking komen.

Dat doe je als volgt:

• Deel het aantal werknemers uit de afzonderlijke leeftijdsgroepen door het totale aantal werknemers uit de overkoepelende groepen B, C, D of E.
• Vermenigvuldig de uitkomst met het aantal werknemers waar je per uitwisselbare functie afscheid van wilt nemen.

In de regel levert deze berekening een uitkomst op van 1 of 2 cijfers achter de komma (bijvoorbeeld: 1,12). Omdat een werknemer niet 'een beetje' kan worden ontslagen, rond je naar beneden af. Je kijkt dus alleen naar het cijfer vóór de komma.

Vervolgens tel je de uitkomsten per leeftijdsgroep bij elkaar op. Is dit getal gelijk aan het aantal werknemers dat je wilt ontslaan? Dan kun je door naar de volgende stap. Als dit niet het geval is, rond je (respectievelijk) de uitkomsten met het hoogste getal achter de komma naar boven af. Ga door tot het totaal overeenkomt met het aantal werknemers dat je wilt ontslaan.

Voorbeeld afspiegelen: ontslagen per leeftijdsgroep vaststellen

Nu alle 25 werknemers zijn ingedeeld in leeftijdsgroepen, ga je vaststellen hoeveel er voor ontslag in aanmerking komen. Dat doe je als volgt:

Je rondt alle uitkomsten naar beneden af. Dat doe je als volgt:

Er moeten 14 medewerkers worden ontslagen. In dit voorbeeld zijn er door de afronding naar beneden drie werknemers te weinig berekend. De leeftijdsgroepen met de hoogste waarden na de komma leveren de extra voor ontslag voor te dragen werknemers op. Dit is leeftijdsgroep 25-34 jaar (3,92), leeftijdsgroep 35-44 (2,80) en leeftijdsgroep 45-54 jaar (2,80). De verdeling over de leeftijdsgroepen ziet er uiteindelijk als volgt uit:

Hulp nodig of meer weten?

Heb je nog vragen of wil je persoonlijk advies? Bel ons gerust op 088 327 98 52.

Liever per e-mail reageren? Mail dan naar ondernemersdesk@das.nl.

Ook als je niet verzekerd bent, kun je gewoon bij DAS terecht.