Wat verandert er in het bestemmingsplan onder de Omgevingswet?

Hoe werkt het nu?

Wat er allemaal in een bestemmingsplan moet staan wordt geregeld in de Wet ruimtelijke ordening. De gemeenteraad kan per gebied in de gemeente een bestemmingsplan vaststellen. In dat bestemmingsplan wordt met kleurtjes op een kaart aangegeven welke functies elk stukje in dat gebied krijgt.

Zo wordt geregeld waar er gewoond mag worden, waar bedrijventerreinen kunnen komen, maar ook waar water of gemeentegroen moet worden aangelegd. Ook de grenzen van beschermde stad- of dorpsgezichten en locaties waar archeologische vondsten in de bodem zitten, worden op deze kaart vastgelegd.

De kaarten kun je digitaal raadplegen op de website www.ruimtelijkeplannen.nl door te zoeken op adres of op de naam van het bestemmingsplan. Zo kun je precies zien welke regels gelden voor jouw bedrijf. Bijvoorbeeld hoe hoog er gebouwd mag worden of hoeveel afstand je moet houden tot andere functies, zoals een woning of een ziekenhuis.

Wat blijft er hetzelfde?

Onder de Omgevingswet verandert gelukkig niet alles. De meeste categorieën van functies die nu worden toegestaan, komen ook terug onder de Omgevingswet. Ook veel begrippen en de meetbepalingen die nu worden gebruikt bij het opstellen van bestemmingsplannen, blijven onder de Omgevingswet hetzelfde.

Wat verandert er dan wel?

De eerste belangrijke verandering is de benaming en het gebied waarvoor het plan geldt. De benaming wijzigt van bestemmingsplan in omgevingsplan en het omgevingsplan geldt voor de hele gemeente.

Verder worden er in het omgevingsplan nog meer dingen geregeld die nu onder landelijke wetgeving vallen. De twee belangrijkste daarvan zijn bepaalde bouwregels uit het Besluit omgevingsrecht en regels over het milieu uit het Activiteitenbesluit milieubeheer. Onder het omgevingsplan worden die regels over het milieu de ‘milieubelastende activiteit’ (mba) genoemd. Ook bepaalde regels die nu in gemeentelijke verordeningen staan moeten worden opgenomen in het omgevingsplan. Denk bijvoorbeeld aan het kappen van bomen of het aanleggen van een inrit.

Het omgevingsplan kan niet alleen verbodsbepalingen bevatten, maar ook gebodsbepalingen. Bijvoorbeeld de plicht om een bepaald schouwpad langs een sloot vrij te houden van bebouwing. Verder kan het omgevingsplan nog bepalingen bevatten die aangeven onder welke voorwaarden het is toegestaan om van het omgevingsplan af te wijken. Je zou voor het afwijken van het omgevingsplan dan een omgevingsvergunning bij de gemeente moeten aanvragen.

Omdat elke gemeente zijn eigen omgevingsplan heeft, kunnen bouw- of milieuregels in de ene gemeente dus anders zijn dan de andere.

Evenwichtige toedeling van functies aan locaties

Ook een grote wijziging is het criterium om te bepalen welke functies aan welke locatie in het omgevingsplan worden toegekend. Voorheen was dit criterium ’goede ruimtelijke ordening’. Dat ging vooral over aspecten die te maken hadden met het voorkomen van onevenredige overlast (zoals schaduwhinder, parkeerhinder, geluidshinder) of milieuschade (zoals het verstoren van beschermde diersoorten).

Onder de Omgevingswet wordt een nieuw criterium gebruikt: ’evenwichtige toedeling van functies aan locaties’. Daar vallen alle zaken onder die ook vielen onder het criterium ’goede ruimtelijke ordening’, maar ook andere zaken zoals bijvoorbeeld gezondheid, elektriciteitsvoorziening of zaken die vallen onder de bevoegdheid van het waterschap of de provincie.

Om die ’evenwichtige toedeling van functies aan locaties’ goed vast te leggen, kan gebruik gemaakt worden van functiekenmerken en locatiekenmerken in het omgevingsplan. Functiekenmerken gaan over een bepaalde rol of taak die een gebied moet (gaan) vervullen, bijvoorbeeld ‘industrieterrein’, ‘natuurgebied’ of ‘monument’. Met locatiekenmerken wordt gedoeld op het samenstel van regels dat van toepassing is op één locatie, bijvoorbeeld een perceel of gebied. Omdat het omgevingsplan de mogelijkheid kent om locaties boven elkaar te ‘stapelen’, kunnen extra beperkingen van toepassing zijn. Stel dat je een bedrijfshal normaal tot twintig meter hoog mag bouwen, dan kan daar een beperking op komen als jouw bedrijfslocatie tevens wordt aangewezen als ‘laagvliegzone’.

Digitaal Stelsel Omgevingswet

De volgende grote verandering is de plaats waar je al deze regels terug kunt vinden. Het omgevingsplan moet digitaal beschikbaar worden gesteld voor iedereen via het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO).

In de basis werkt dit hetzelfde als het huidige www.ruimtelijkeplannen.nl. Je kunt op een locatie zoeken en dan krijg je per locatie te zien welke regels daar gelden per onderwerp. Wat wel wijzigt is dat die regels niet meer allemaal in het omgevingsplan zelf hoeven te staan. De gemeente kan de regels bijvoorbeeld ook opnemen in beleidsstukken. In het omgevingsplan staat dan een verwijzing naar dit beleidsstuk. Het kan dus zijn dat je meer moet zoeken om erachter te komen welke regels nu allemaal van toepassing zijn.

De afgelopen tijd zijn er ook berichten in de media verschenen waaruit blijkt dat het DSO nog niet goed werkt. Als de Omgevingswet in werking treedt terwijl het DSO nog niet goed werkt, loop je de kans dat je verkeerde informatie krijgt over wat er op jouw locatie allemaal wel en niet mag. Het is dus erg belangrijk om bij de gemeente na te gaan of je de juiste informatie hebt gevonden voordat je plannen voor je bedrijf gaat uitvoeren.

Er geldt voorlopig overgangsrecht

Gemeenten zijn verplicht om bij de eerste herziening van het omgevingsplan een besluit te nemen over het wel of niet overnemen van de oude bouwregels uit het Besluit omgevingsrecht en regels over het milieu uit het Activiteitenbesluit milieubeheer. Volgens de Omgevingswet moeten alle gemeenten uiterlijk 31 december 2031 een beslissing hierover hebben genomen.

Gemeenten hebben dus een lange periode om te besluiten of ze de regelgeving gaan aanpassen. Daarom heeft de regering overgangsrecht in het leven geroepen. Dat overgangsrecht is niet geregeld in het omgevingsplan, maar in het Invoeringsbesluit Omgevingswet (Ibow).

Daarin staat dat alle bouwregels uit het Besluit omgevingsrecht en regels over het milieu uit het Activiteitenbesluit milieubeheer blijven gelden tótdat de gemeenteraad een nieuw besluit hierover heeft genomen. Informeer dus eerst bij de gemeente of de regelgeving al is gewijzigd, voordat je iets gaat ondernemen.

Inspraak bij wijziging van het omgevingsplan

Het is belangrijk dat je goed in de gaten houdt of de regels in het omgevingsplan wijzigen. Stel, er wordt een woonwijk te dicht op jouw bedrijf geplaatst. Dan zou je in de toekomst je bedrijf niet meer kunnen uitbreiden omdat dit te veel overlast bij de woonwijk veroorzaakt. Of stel dat een bepaalde weg wordt afgesloten omdat die te veel overlast geeft voor de aanwezige natuur. Dan kan dat betekenen dat je een stuk moet omrijden om bij je bedrijf te komen.

Gemeenten zijn daarom verplicht een voorgenomen wijziging van het omgevingsplan aan te kondigen. De overheid moet dan bedrijven en burgers de gelegenheid geven om mee te denken over deze wijzigingen. Dat wordt participatie genoemd. Na de participatie moet het ontwerp van deze wijziging ter inzage worden gelegd. Iedereen mag daar dan een zienswijze op geven. In die zienswijze kun je aandacht vragen voor specifieke belangen van jouw bedrijf.

De gemeenteraad beslist vervolgens of het ontwerp wordt vastgesteld of dat het toch nog moet worden aangepast aan de hand van jouw zienswijze. Als je het niet eens bent met het besluit van de gemeenteraad over het vaststellen van het omgevingsplan, kun je in beroep gaan bij de Raad van State.

Stel dat je jouw bedrijf wilt uitbreiden, maar het omgevingsplan biedt hier geen mogelijkheden voor. Dan kun je ook zelf een wijziging van het omgevingsplan aanvragen bij de gemeente. Je moet dan waarschijnlijk wel zelf de kosten voor deze procedure betalen en het hele traject zelf doen, inclusief het opstellen van het plan, alle benodigde onderzoeken en de participatie.

Blijf hier op de hoogte van de besluiten in jouw buurt, zoals vergunningen, bouwplannen en plaatselijke regelgeving: Berichten over uw buurt - Zoeken | Overheid.nl. Je kunt je hier ook opgeven voor de e-mailservice, zodat je automatisch op de hoogte wordt gehouden.

Let op: hier vind je alleen berichten over het wijzigen van een omgevingsplan. Vergunningvrije bouwwerken bijvoorbeeld worden hier niet gepubliceerd. Die zijn al vergunningvrij en daarom hoeft er geen melding bij de gemeente gemaakt te worden.

Disclaimer

Dit blog schetst de algemene regels en uitgangspunten. Uiteraard kan er in specifieke situaties sprake zijn van uitzonderingen. Heeft u vragen over dit onderwerp, dan kunt u altijd contact opnemen met een van onze specialisten.