Kwalitatieve aansprakelijkheid: wat houdt het in?

Bij kwalitatieve aansprakelijkheid, ook wel risicoaansprakelijkheid genoemd, speelt schuld geen rol. Kwalitatieve aansprakelijkheid is een vorm van aansprakelijkheid die gebaseerd is op een bepaalde rol of hoedanigheid. Een persoon wordt risicoaansprakelijk gesteld voor schade die door een ander veroorzaakt is. De aansprakelijke persoon valt zelf niks te verwijten.

In sommige gevallen kun je aansprakelijk worden gehouden voor iets waar jij zelf niets mee te maken hebt. Dit kan bijvoorbeeld als je ouderlijk gezag uitoefent, werkgever of opdrachtgever bent. Volgens het Burgerlijk Wetboek kun je op basis van de onderstaande gevallen risicoaansprakelijk gesteld worden.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor ouders

Voor kinderen tot en met dertien jaar geldt dat de personen die het ouderlijk gezag uitoefenen (ouders en voogden) altijd risicoaansprakelijk zijn voor de schade die zijn/haar kinderen aan een ander toebrengt. Regel hierbij is dat dit alleen geldt voor schade die is veroorzaakt door een als ‘een doen te beschouwen gedraging’ en niet voor een ‘nalaten’ en juridisch als onrechtmatige daad gezien kan worden.

Voor kinderen van veertien en vijftien jaar zijn de personen die het ouderlijk gezag uitoefenen risicoaansprakelijk, behalve als hen niet verweten kan worden dat zij de gedraging van het kind niet hebben belet.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor werkgevers of opdrachtgevers

De werkgever is risicoaansprakelijk voor schade bij een derde wanneer degene die de fout maakt in dienst is bij deze werkgever. Een ziekenhuis kan aansprakelijk gesteld worden wanneer de arts, die in loondienst is, een
medische fout maakt.

De opdrachtgever is risicoaansprakelijk voor schade bij derden wanneer zelfstandige hulppersonen, ook wel niet-ondergeschikten genoemd, een fout maken tijdens de werkzaamheden ten behoeve van het bedrijf van de opdrachtgever.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor bezitters van gebrekkige roerende zaken

De bezitter van een gebrekkige roerende zaak is risicoaansprakelijk wanneer een ander schade lijdt door dit gebrek. In deze hoedanigheid betekent gebrekkig dat de roerende zaak niet voldoet aan de eisen die de gebruiker van die zaak daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen. Om de bezitter van een gebrekkige roerende zaak risicoaansprakelijk te stellen moet het gebrek de oorzaak zijn van de schade.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor bezitters van een opstal

De eigenaar van een woning of bedrijfspand is risicoaansprakelijk voor schade bij derden als er sprake is van een gebrek. De eigenaar van een bedrijfspand is risicoaansprakelijk voor de schade als een stenen strip op de muur van het pand los laat en op een passerende voetganger terecht komt. Deze regel geldt ook voor wegbeheerders.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor bezitters van een gevaarlijke stof

Degene die beroeps- of bedrijfsmatig een stof gebruikt of in zijn bezit heeft, terwijl van deze stof bekend is dat deze zodanige eigenschappen heeft, dat de stof een bijzonder gevaar van ernstige aard voor personen of zaken oplevert, is aansprakelijk, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor exploitanten van een stortplaats

De exploitant van een stortplaats is risicoaansprakelijk voor de schade aan derden wanneer deze voor of na de sluiting van de stortplaats ontstaat en de schade het gevolg van verontreiniging van lucht, water of bodem is.

Kwalitatieve aansprakelijkheid voor bezitters van huisdieren

De eigenaar van een huisdier is risicoaansprakelijk voor schade bij derden als het huisdier de schuldige is. Wanneer een huisdier een ongeval veroorzaakt waarbij de automobilist schade oploopt, is de eigenaar van het dier risicoaansprakelijk. Een ander voorbeeld is een val van een paard of een
hondenbeet.