Van fatbike en elektrische step tot pedelec: wat mag wel en niet?

Mag je ermee rijden en waar precies?

Worden deze voertuigen als voertuig, kinderspeelgoed of motorvoertuig beschouwd? Zijn deze voertuigen toegestaan? Mogen ze op de openbare weg rijden? Ben je verzekerd als je een ongeval veroorzaakt? Kan je een boete krijgen als je ermee op de weg rijdt? In deze blog leg ik het uit.

Enkele bekende voertuigen op een rij

• Pedelec (trapondersteuning tot 25 kilometer per uur)
• Fatbike(trapondersteuning tot 25 kilometer per uur)
• Speed pedelec (trapondersteuning tot 45 kilometer per uur met zelfstandige aandrijving)
• Scootmobiel (elektrisch aangedreven)
• Elektrisch skateboard(elektrisch aangedreven)
• Elektrische step(elektrisch aangedreven)
• Elektrische vouwfiets (elektrisch aangedreven)
• Hoverboard (elektrisch aangedreven)
• BSO-bus(elektrisch aangedreven)
• Segway(elektrisch aangedreven)
• Onewheel(elektrisch aangedreven)
• Monowheel(elektrisch aangedreven)

Motorvoertuig

Goed om te weten: op de pedelec na zijn alle bovengenoemde voertuigen motorvoertuigen! De wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (WAM) bepaalt namelijk dat alle voertuigen (met uitzondering van onder andere trein, tram, metro) motorvoertuigen zijn die 'uitsluitend ofmede door een mechanische kracht en/of elektrische tractie met stroomtoevoer van elders worden voortbewogen’. Het Europees Hof van Justitie heeft eind 2023 bepaald dat een elektrische fiets met trapondersteuning tot 25 kilometer per uur geen motorvoertuig is.

Uitzondering: als je mee moet trappen om vooruit te komen

Een pedelec, fatbike en elektrische step waarbij je mee moet trappen om vooruit te komen (trapondersteuning) wordt dus niet als motorrijtuig beschouwd. Dit geldt alleen als er sprake is van trapondersteuning tot 25 kilometer per uur, je mee moet trappen om vooruit te komen en de elektromotor een vermogen heeft van maximaal 250 Watt. Er geldt dan geen helmplicht..

Niet toegestaan: te hard rijdende fatbike en opgevoerde pedelec

Gaat een voertuig met trapondersteuning harder dan 25 kilometer per uur, is het vermogen hoger dan 250 Watt of kun je vooruitkomen zonder mee te trappen? Dan is er wel sprake van een motorvoertuig. De fatbike die niet aan de regels voldoet en een opgevoerde pedelec zijn niet op de openbare weg toegestaan.

E-bike, pedelec en speed pedelec

De termen e-bike, pedelec en speed pedelec worden regelmatig door elkaar gehaald. Met e-bike wordt bedoeld pedelec of speed pedelec. Het is de afkorting van het woord pedal electric cycle. Bij de pedelec is er sprake van trapondersteuning tot 25 kilometer per uur. Je moet meetrappen om vooruit te komen en de elektromotor heeft een vermogen van maximaal 250 watt. Bij de speed pedelec is er sprake van trapondersteuning tot 45 kilometer per uur met zelfstandige aandrijving. Deze fiets kan zelfstandig rijden en wordt beschouwd als motorvoertuig. De fiets moet een kenteken hebben, een linker achteruitkijkspiegel en je moet ook een helm dragen.

Kan jij je verzekeren tegen schade?

Je hebt een pedelec, fatbike of elektrische step waarbij je mee moet trappen om vooruit te komen? En voldoen die aan de juiste regels? En krijg je een ongeluk en ben je schuldig? Dan kun je in principe een beroep doen op jouw aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP-verzekering). Dit is geen verplichte verzekering. Je moet die zelf afsluiten. De speed pedelec moet als motorvoertuig verplicht verzekerd zijn.

Politie kan snelheid elektrische fiets controleren

Veel elektrische fietsen met trapondersteuning tot 25 kilometer per uur zijn opgevoerd. Die kunnen dus veel hogere snelheden halen. Daarom zijn er tegenwoordig zogenoemde rollerbanken. Daarmee kan de politie de snelheid van deze fietsen meten

Lichte elektrische voertuigen (LEV’s)

Voorbeelden als het elektrisch skateboard, de elektrische step, hoverboard, BSO-bus, segway, mono- en onewheel worden beschouwd als lichte elektrische voertuigen (LEV’s). De meeste zijn op dit moment niet toegestaan op de openbare weg. Je kan deze voertuigen daarom ook niet tegen aansprakelijkheid verzekeren. De BSO-bus en segway zijn wél toegestaan op de openbare weg. Je moet dan tegen aansprakelijkheid zijn verzekerd. De BSO- bus en segway zijn dan voorzien van een verzekeringssticker.

Waarom het niet mogelijk is om voor LEV’s een verzekering af te sluiten?

Regelgeving voor de meeste LEV’s is er op dit moment nog niet. Je kunt je met deze motorvoertuigen dus nog niet tegen aansprakelijkheid verzekeren. Volgens de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (WAM) kunnen namelijk alleen motorvoertuigen verzekerd worden die door de wetgever zijn goedgekeurd.

Let op! De meeste aansprakelijkheidsverzekeraars bieden geen dekking, omdat zij schade veroorzaakt door of met een motorvoertuig uitsluiten.

Geen kinderspeelgoed!

Sommigen denken onterecht dat een LEV kinderspeelgoed is. Rijden met een niet-toegestane hoverboard, elektrische step of skateboard op de openbare weg is niet toegestaan. Ook als kind mag je er niet de openbare weg mee op!

Goedgekeurde LEV’s

Voor de LEV’s die de wetgever wel heeft goedgekeurd geldt een verzekeringsplicht. Voorbeelden zijn de BSO-bus en segway. Deze motorvoertuigen moeten aan wettelijke vereisten voldoen en beschikken over een verzekeringssticker. Raak je betrokken bij een aanrijding en ben je schuldig? Dan vergoedt jouw voertuigverzekeraar de schade.

Wat als ik met mijn LEV betrokken raak bij een ongeval op de openbare weg?

Rijd je met een niet-goedgekeurde LEV op de openbare weg, dan neem je dus een enorm risico. Let op: ook het fietspad en de stoep maken deel uit van de openbare weg. Raak je dus bij een ongeval betrokken en ben je hier zelf aansprakelijk voor? Dan valt de schade die jij hebt veroorzaakt dus niet onder de dekking van een verzekering. Je moet die schade dan zelf vergoeden. Dit geldt óók als jouw kind met een hoverboard, elektrische step of elektrisch skateboard schade veroorzaakt.

Is iemand anders aansprakelijk voor het ongeval?

Je rijdt met een niet-goedgekeurde LEV op de openbare weg. Je krijgt een ongeluk en de andere partij is daarvoor aansprakelijk . Dan kan je jouw schade in principe op die partij of verzekeraar verhalen.

Uiteraard hangt het er wel van af met welke partij het ongeval plaatsvindt. Is het een ander motorrijtuig, dus bijvoorbeeld een brommer, motor of auto? Dan kun je de schade makkelijker verhalen dan een ongeluk met een voetganger of fietser. Die worden door de wetgever als zwakkere verkeersdeelnemers beschermd.

Er kunnen ook nog andere omstandigheden zijn. Bijvoorbeeld dat je geen verlichting hebt op je LEV en je in het donker een ongeluk krijgt. Of dat je met de LEV veel te hard rijdt en je die dus hebt opgevoerd. Dan kan er sprake zijn van eigen schuld die in sommige gevallen kan oplopen tot honderd procent. Je kan in dat geval je schade niet of maar deels verhalen.

Hoe zit het in het buitenland?

Veruit de meest gebruikte LEV is de elektrische step. In veel Europese landen is het gebruik van deze step toegestaan. Alleen geldt niet in alle landen de verplichting om de elektrische step te verzekeren. Hier kleeft een groot risico aan.

Huur jij in het buitenland een elektrische step en krijg je door jouw schuld een ongeluk? Dan ben jij als bestuurder van de step aansprakelijk. Is er voor de elektrische step geen verzekering afgesloten? Dan moet je de kosten zelf vergoeden. Je kunt dan ook geen beroep doen op een verzekering in Nederland. Is er sprake van letsel bij de andere partij, dan kunnen deze kosten behoorlijk oplopen. Ben je gezellig een weekend weg met vrienden en huur je een elektrische step of ander licht elektrisch voertuig? Let erop dat de verhuurder een goede verzekering heeft afgesloten.

Krijg ik een boete als ik op de openbare weg rijd?

Rijd je met een niet-goedgekeurd licht elektrisch voertuig op de openbare weg en houdt de politie je aan? Dan kun je een strafbeschikking krijgen. Een strafbeschikking is niet alleen een geldboete. Je krijgt ook een aantekening op jouw strafblad. Daarnaast kan jouw elektrisch voertuig in beslag worden genomen.

Toekomst: eerst duidelijke regels

Zullen er meer lichte elektrische voertuigen worden goedgekeurd om aan het verkeer op de openbare weg deel te nemen? Dat is afwachten. De Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) moet dan eerst deze voertuigen goedkeuren. Er komen dan duidelijke regels. De verwachting is dat de maximale toegestane snelheid 25 kilometer per uur is, dat er een verzekeringsplicht komt en dat je minimaal 16 jaar oud moet zijn om de meeste LEV’s te besturen. En misschien komt er voor sommige voertuigen een helmplicht en een verplicht een (brommer)rijbewijs.

Snel duidelijke regelgeving

Ondertussen komen er steeds meer moderne voertuigen in het straatbeeld. Dat houden we niet meer tegen. Doordat het ook steeds drukker wordt in het verkeer, is de kans op ongevallen groter. Voor burgers zijn de regels op dit moment ook niet duidelijk. Een niet-goedgekeurde LEV kun je makkelijk in de winkel of online kopen, maar je mag er niet mee op de openbare weg rijden. Het is belangrijk dat er snel duidelijke wet- en regelgeving komt. Om niet alleen slachtoffers, maar ook veroorzakers van ongevallen te beschermen.

Dit blog is van Rembrandt Groenewegen, senior juridisch medewerker Verkeer en Letsel bij DAS