Slokje cola zet baan op de tocht

Ze werkte al zes jaar voor supermarkt Albert Heijn. Na afloop van haar dienst pakte zij twee flesjes cola uit de winkel en dronk die in de kantine op. Een dag later kreeg ze te horen dat zij op staande voet werd ontslagen, omdat ze zonder toestemming producten had meegenomen, en zonder daarvoor te betalen.

De caissière stapte naar de rechter om het ontslag aan te vechten. Ze gaf aan dat zij toestemming had gekregen van haar leidinggevende. Ze zou alleen vergeten zijn de flesjes cola op juiste wijze af te boeken van haar maaltijdvergoeding. 

In dit geval vond de rechter dat Albert Heijn te streng optrad en vernietigde het ontslag op staande voet. Ondanks het feit dat Albert Heijn een belang heeft bij een streng beleid (ook wel zero tolerance beleid genoemd) en de caissière de huisregels overtrad, was een waarschuwing op zijn plaats geweest, oordeelde de rechter.

Dopper 

Daar waar de supermarkt-medewerker met de schrik vrij kwam liep het voor een werknemer van KLM Catering Services (KCS) minder goed af. De 54-jarige werknemer die al 26 jaar bij KCS in dienst was werd op staande voet ontslagen nadat hij de inhoud van een flesje water afkomstig uit een van de vliegtuigen overgoot in zijn Dopperfles. Het Gerechtshof Amsterdam oordeelde, net zoals de kantonrechter eerder al deed, dat het ontslag op staande voet rechtsgeldig was. KCS voert al jaren een zogenoemd “zero tolerance beleid” en communiceert dit ook naar haar personeel. Zo ontsloeg zij al eerder een werknemer op staande voet die tijdens het werk proefde of een product nu kip of vis was. Dat ontslag op staande voet bleef uiteindelijk niet in stand. En natuurlijk kennen we allemaal ook nog wel de pinda-zaak waarin een werknemer van KCS op staande voet werd ontslagen nadat hij een geopend zakje pinda’s opat en met zijn ontslag moest bekopen.

Baan kwijt door een hotdog 

Eten en drinken van de baas leidt vaker tot een ontslag op staande voet. Een HEMA-verkoopster werd al eens op staande voet ontslagen, omdat zij stelselmatig etenswaren van HEMA nuttigde zonder hiervoor te betalen. Feitelijk diefstal dus. De werkneemster probeerde haar ontslag terug te laten draaien en eiste ook dat HEMA haar vermelding zou schrappen in het register van de Stichting Fraude Aanpak Detailhandel. De werkneemster stelde dat “iedereen dit deed”. HEMA ontkende dat.

Het mocht allemaal niet baten. De rechter oordeelde dat er voldoende reden was voor ontslag op staande voet. De werkneemster moest bovendien aan de HEMA 50 euro schadevergoeding betalen. Diefstal is een ernstig vergrijp en stelselmatig stelen maakt het nog zwaarwegender. Dure hotdog dus. Geen baan meer, geen WW-uitkering en een geschonden aanzien.

Onvoorspelbaar 

Ontslag op staande voet is de meest vergaande maatregel in het arbeidsrecht. De wet stelt aan zo'n ontslag daarom ook strenge eisen. Zo moet er sprake zijn van een dringende reden. Maar wanneer is dat het geval? En is één gebeurtenis dan voldoende of moet er meer aan de hand zijn?

De uitkomst van dit soort geschillen is nogal eens onvoorspelbaar. Werkgevers moeten enerzijds voorzichtig zijn met het geven van ontslag op staande voet. Dat is ook wel logisch. Een werknemer verliest namelijk niet alleen zijn baan, maar hij heeft in zo’n geval ook geen recht op WW. De rechtspraak is anderzijds soms grillig en beschermt niet per definitie de werknemer.

Pascal Besselink

Senior Jurist Arbeidsrecht en Pensioenrecht